นางธัญญ์พิชชา เถระรัชชานนท์ ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 2 พิษณุโลก (สศท.2)สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า มะยงชิดแม่ย่าสุโขทัย หรือ Mae Ya Sukhothai Marian Plum หรือ Mayongchit Mae Ya Sukhothai เป็นสินค้าอัตลักษณ์พื้นถิ่น ที่คาดว่าได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ในช่วงเดือนเมษายน - พฤษภาคม ปี 2568   สถานการณ์การผลิตมะยงชิดในจังหวัดสุโขทัย ปี 2568 (ข้อมูลจากสำนักงานเกษตรจังหวัดสุโขทัย และสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 2 พิษณุโลก) คาดการณ์ว่า มีเนื้อที่ปลูก 5,423 ไร่ เพิ่มขึ้นจากปี 2567 ที่มีจำนวน 5,142 ไร่ หรือร้อยละ 5 เนื้อที่ให้ผล 4,952 ไร่ เพิ่มขึ้นจากปี 2567 ที่มีจำนวน 4,260 ไร่ หรือร้อยละ 16 ปริมาณผลผลิตรวม 2,466 ตัน เพิ่มขึ้นจากปี 2567 ที่มีจำนวน 1,485 ตัน หรือร้อยละ 66 ปริมาณผลผลิตเฉลี่ย 598 กิโลกรัม/ไร่ เพิ่มขึ้นจากปี 2567 ที่มีจำนวน 300 กิโลกรัม/ไร่ เนื่องจากในปีนี้มีสภาพอากาศเย็นยาวนาน เอื้อต่อการแทงช่อดอกและติดผล เมื่อเทียบกับปี 2567 ที่มีอากาศเย็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆในกลางคืนในขณะที่อากาศค่อนข้างร้อนจัดในกลางวัน  ทำให้ในปีนี้เกษตรกรดูแลเอาใจใส่สวนมากขึ้น เพราะคาดหวังต่อปริมาณ คุณภาพผลผลิต ราคาที่เกษตรกรขายได้และผลตอบแทนจากการผลิต 
จากการติดตามสถานการณ์การผลิตมะยงชิดแม่ย่าสุโขทัยของ สศท.2 พิษณุโลก ในปี 2568 พบว่า แหล่งผลิตสำคัญอยู่ในพื้นที่อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสำโรง อำเภอศรีสัชนาลัย และอำเภอเมืองสุโขทัย เกษตรกรมีต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 16,588 บาท/ไร่/ปี เริ่มออกดอกและให้ผลผลิตในปีที่ 4 - 5 ผลผลิตออกสู่ตลาดช่วงเดือนกุมภาพันธ์ - เมษายน 2568 ซึ่งออกมากที่สุดร้อยละ 65 เดือนมีนาคม รองลงมาคือ ร้อยละ 25 เดือนเมษายน และร้อยละ 10 เดือนกุมภาพันธ์ ด้านราคามะยงชิดแม่ย่าสุโขทัยที่เกษตรกรขายได้ (ณ วันที่ 19 มีนาคม 2568) แบ่งเป็น แบบคัดเกรด (จัมโบ้ 12 – 14 ลูก/กิโลกรัม) ราคา 90 – 100 บาท/กิโลกรัม แบบคละรวม ราคา 70 - 80 บาท/กิโลกรัม และแบบเหมาสวน ราคา 40 – 50 บาท/กิโลกรัม โดยเกษตรกรจะจำหน่ายปริมาณผลผลิตแบบคัดเกรด (จัมโบ้) และแบบคละรวมในสัดส่วนเท่ากัน ทำให้เกษตรกรมีรายได้จากการจำหน่ายผลผลิตแบบคัดเกรด (จัมโบ้) เฉลี่ย 56,810 บาท/ไร่/ต่อ/ปี ผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย(กำไร) 40,222  บาท/ไร่/ปี และมีรายได้จากการจำหน่ายผลผลิตแบบคละรวมเฉลี่ย 44,850 บาท/ไร่/ปี ผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย (กำไร) 28,262 บาท/ไร่/ปี ด้านสถานการณ์ตลาด เกษตรกรจำหน่ายในรูปผลสดทั้งหมด ผลผลิตส่วนใหญ่ร้อยละ 70 จำหน่ายให้กับพ่อค้ารวบรวมในพื้นที่ รองลงมาผลผลิต ร้อยละ 25 จำหน่ายให้กับพ่อค้าที่มารับซื้อเพื่อนำไปจำหน่ายในต่างอำเภอ และอีกร้อยละ 5 เกษตรกรจำหน่ายให้สถานประกอบการหรือร้านค้าในพื้นที่ 
          จังหวัดสุโขทัยได้มีการขับเคลื่อนโครงการยกระดับแปลงใหญ่ด้วยเกษตรสมัยใหม่และเชื่อมโยงตลาดในปีงบประมาณ พ.ศ.2564 จำนวน 1 แปลง คือ แปลงใหญ่มะยงชิดสามเรือน ตำบลสามเรือน อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย ที่ได้รับการจัดสรรงบประมาณในปี 2564 ปัจจุบันมีจำนวนสมาชิก 79 ราย พื้นที่รวม 273.75 ไร่ มีสมาชิกได้รับรองมาตรฐาน GAP จำนวน 69 ราย ปริมาณผลผลิตรวม ประมาณ 150 ตัน/ปี โดยมีนายบุญช่วย มั่งคง เป็นประธานแปลงใหญ่ และนางธีระนุช คล้ายเจียว เป็นผู้จัดการแปลง ซึ่งเป็นกลุ่มต้นแบบที่มีศักยภาพการผลิตในพื้นที่ ส่งเสริมการจัดทำแปลงเรียนรู้เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเพื่อทดสอบและสาธิตการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีในแปลง ซึ่งผลผลิตส่วนใหญ่ของสมาชิกกลุ่มจำหน่ายให้แก่ผู้รับซื้อจากนอกพื้นที่
          ผอ.สศท.2 พิษณุโลก กล่าวเพิ่มเติมว่า “มะยงชิดแม่ย่าสุโขทัย” เป็นสินค้าเกษตรที่มีโอกาสด้านการตลาดสามารถยกระดับเป็นสินค้าเกษตรมูลค่าสูง พัฒนาสู่การเป็น Soft Power ด้านอาหารของจังหวัด โดยหน่วยงานในและนอกสังกัด กษ. จังหวัดสุโขทัย ควรบูรณาการสร้างแรงจูงใจให้เกษตรกรรายย่อยที่ยังไม่ได้รวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ เพื่อส่งเสริมการผลิตสินค้า GI ของจังหวัด ให้มีศักยภาพเหมือนพื้นที่ 3 อำเภอ ที่กำหนดไว้ในการเสนอยื่นขึ้นทะเบียนสินค้า GI (อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสำโรง และอำเภอเมืองสุโขทัย) และจัดทำแผนพัฒนาสินค้ามะยงชิดแม่ย่าสุโขทัย พร้อมข้อเสนอโครงการเชิงบูรณาการที่มีทุกภาคส่วนร่วมดำเนินกิจกรรมตลอดห่วงโซ่คุณค่า
          ทั้งนี้ มะยงชิดแม่ย่าสุโขทัย มีลักษณะเฉพาะ คือ ให้ผลดก ผลสุกมีสีเหลืองส้มอมชมพูอมแดง ผลมีขนาดใหญ่รูปไข่ ผิวเปลือกหนากรอบ เนื้อแน่น เหนียวนุ่ม ไม่มีเสี้ยนในเนื้อ และไม่มียางอยู่ในส่วนของผล รสชาติหวานอมเปรี้ยว ประกอบกับจังหวัดสุโขทัย มีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มและได้รับอิทธิพลของตะกอนน้ำพัดพาของแม่น้ำยม ทำให้ทรัพยากรดินมีการเติมเต็มแร่ธาตุอาหารให้กับดินในพื้นที่ราบลุ่ม เหมาะสมต่อการปลูกมะยงชิด สำหรับที่มาของชื่อ“มะยงชิดแม่ย่า” เกิดจากการได้มาของพันธุ์ที่ชาวบ้านในจังหวัดสุโขทัยซื้อผลมะยงชิดที่พ่อค้านำมาจำหน่ายในงานประจำปี “งานสักการะพระแม่ย่า” แล้วนำมาเพาะเมล็ด ปรากฏว่า ให้ผลโต รสชาติดี สีสวย ใกล้เคียงกับพันธุ์ขึ้นชื่อของแหล่งผลิตสำคัญของประเทศจึงขยายพันธุ์และพัฒนาวิธีการขยายพันธุ์ด้วยการทาบกิ่ง ต่อกิ่ง และเสียบยอด และนำไปปลูกกระจายในจังหวัดสุโขทัยหากท่านใดสนใจข้อมูลสถานการณ์การผลิตมะยงชิดแม่ย่าสุโขทัย สามารถสอบถามได้ที่ สศท.2 โทร 0 5532 2658 หรือ อีเมล์ zone2@oae.go.th